✅بررسی دعاوی و اختلاف های خانوادگی ۲
دعاوی و اختلاف‌های خانوادگی در سیستم حقوقی ایران مانند بسیاری از کشور‌ها به بطور تخصصی در دادگاهی تحت عنوان دادگاه خانواده رسیدگی می‌شود. دادگاه‌های خانواده از جمله دادگاه‌های حقوقی هستند و رسیدگی به دعاوی خانوادگی مطابق تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی است.
صلاحیت رسیدگی به دعاوی خانواده از دادگاه‌های عمومی سلب شده و به دادگاه‌های تخصصی خانواده سپرده شده است. در دادگاه خانواده قاعدتاً باید قضاتی که آموزش لازم برای رسیدگی به دعاوی و اختلافات خانوادگی را دیده و از نظر فردی هم شرایط لازم را داشته باشند تصدی امر قضا را بر عهده بگیرند. همچنین در دادگاه خانواده یک مشاور زن در معیت هر قاضی (که قاضی ضرورتاً باید مرد باشد)، وجود دارد. در ادامه فهرست و تعریف و ویژگی‌های کلی دعاوی خانواده به اطلاع و آگاهی مخاطبان گرامی می‌رسد.
۱۱ـ مطالبه و استرداد جهیزیه:
از جمله دیگر دعاوی خانواده و عناوین در صلاحیت دادگاه خانواده می‌توان دعوای استرداد و مطالبه جهیزیه را نام برد. منظور از جهیزیه اموال، کالا‌ها و اشیایی است که توسط روجه و خانواده وی مطابق عرف و رسم جاری زن با خود به خانه شوهر برد. بعد از اینکه به هر دلیلی زن و شوهر در یک مکان زندگی نکته و فارغ از اینکه ترک منزل توسط زن موجه باشد یا نباشد زن حق بردن جهیزیه خود به مکان مورد نظر خود را دارد این اتفاق حتی می‌تواند قبل از وقوع طلاق بیفتاد. نکته: در طول زندگی مشترک و آن زمانی که زن تصمیم به بردن جهیزیه می‌گیرد هر آن چیزی که موجود باشد متعلق حق وی قرار می‌گیرد و حق ندارد نوسازی وسایل را از شوهر بخواهد یا عوض یا مبلغ یا جایگزین آن را مطالبه کند. چه بسا مواردی که زن تصمیم به بردن جهیزیه می‌گیرد چیز قابل توجهی از آن موجود نباشد و اسباب موجود در منزل توسط فرد خریداری شده باشد که البته زن نسبت به آن‌ها حق ندارد.
۱۲ـ تهیه مسکن مستقل:
زن و زوجه می‌تواند در صورتی که مدعی وجود حذف ضرر به جان یا مال یا آبروی خود از سمت شوهر باشد از دادگاه تقاضا کند شوهر را مجبور و ملزم به تهیه یک مسکن جداگانه و مستقل یا به تعیین قانون گذار علی حده نماید. چون این امکان و تجویز با نظر قاضی و بامجوز قانونی است زن مستحق دریافت نفقه ماهیانه هم می‌باشدو عمل وی نشوز محسوب نمی‌شوددادخواست تعیین مسکن مستقل باید در دادگاه خانواده مطرح شود و این دعوای خانوادگی پس از طی مراحل و اثبات آن در دادگاه با توسل به قوه قهریه دادگاه خانواده به اجرا گذاشته خواهد شد.
۱۳ـ اثبات واقعه نکاح:
زن یا مردی که مدعی وقوع عقد نکاح اعم از دائم یا ازدواج موقت باشد در صورتی که سند ازدواج برای آن صادر نشده و طرف نیز منکر وقوع عقد باشد می‌تواند اثبات آن را از دادگاه خانواده طلب کند.
۱۴ـ اجرت المثل ایام زوجیت:
به موجب تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی زن می‌تواند تحت شرایطی اجرت کار‌هایی که در طول زندگی مشترک و در منزل شوهر انجام داده است را با تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده مطالبه نماید این شرایط عبارت‌اند از اثبات تبرعی نبودن اعمال و کارها، اثبات کار‌های انجام شده، اثبات عدم دریافت مبلغی برای اعمال.
نکته: دلیل اجرت المثل نامیدن این تاسیس این است که عمل فرد مستحق اجرت هست، ولی برای آن مبلغی تعیین نشده و در قالب عقد اجاره اشخاص نبوده است.
نکته: اعمالی که وظیفه زن نیستند، ولی نوعاً خانم‌ها در طول زندگی مشترک آن را انجام می‌دهند عبارت‌اند از: شیردادن به نوزاد، نگهداری از نوزاد، تمیز کردن منزل، پخت و پر و شستن لباس‌ها ذاتاً وظیفه زن نیست، ولی خانم‌ها به دستور و خواست شوهر آن را انجام می‌دهند.
نکته: برای امکان مطالبه اجرت‌المثل و نوع طلاق یا فوت ضرورت ندارد و در هر حال می‌تواند آن را مطالبه کرد. دعوای مطالبه اجرت المثل خصوصیات و ظرایفی دارد و به همین دلیل ضروری است قبل از هر نوع اقدام با یک وکیل دعاوی خانواده مشورت شود.
۱۵ـ دادخواست ممنوع الاخروج کردن فرزند:
پدر هر وقت بخواهد فرزند زیر ۱۸ سال خود را اعم از دختر یا پسر ممنوع الاخروج کند به اداره گذرنامه مراجعه نموده و در زمان کوتاهی به خواست خود دست می‌یابد، اما مادر در صورتی که نیاز باشد به هر دلیلی از خروج فرزند مشترک از کشور جلوگیری کند باید به دادگاه خانواده مراجعه نموده و دادخواست لازم را به دادگاه تقدیم کند. دادگاه نیز پس از رسیدگی و احراز ضرورت و فوریت دستورات لازم را صادر می‌نماید.
۱۶ـ رفع ممنوع‌الخروجی:
بسیار پیش می‌آید که پدر یا مادر از طریق دادگاه یا اداره گذرنامه فرزندان مشترک را ممنوع‌الخروج می‌نمایند در نقطه مقابل والد دیگر می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و تقدیم دادخواست جلوگیری از ممنوع الخروجی و رفع ممنوع‌الخروجی دادخواست لازم در این خصوص به دادگاه تقدیم نموده و حکم مقتضی اخذ نماید.
نکته: دعوای رفع ممنوع‌الخروجی فرزند در چنین فرض بسیار پیچیده و فنی مستلزم داشتن تجربه است. اکیدا توصیه می‌شود بدون مشورت و همراهی یک وکیل با تجربه دعاوی خانواده وارد این دعوا نشوید.
۱۷ـ امور راجع به غائب مفقود الاثر (موت فرضی)
اگر کسی به مدت طولانی غایب باشد و از حیات و ممات او خبری در دست نباشد و اموالی برای وی وجود داشته باشد نزدیکان با طی مراحل و تحت شرایطی می‌توانند از دادگاه خانواده تقاضا کنند حکم تصرف موقت در اموال غایب و پس از آن حکم موت فرضی را صادر نماید. یعنی فرض را بر فوت شدن فرد گذشته و اموال او به ارث برسد.
۱۸ـ نسب و عزل قیم:
کسی که، ولی قهری (پدر و جد پدری) ندارد و صغیر است و یا از دوران صغر خارج شده، ولی حکم رشد وی هم صادر نشده برای انجام امور مالی و اداره اموال نیاز به قیم دارد اصولاً دادسرای ویژه سرپرستی با در نظر گرفتن مصلحت فرد محجور یکی از نزدیکان را به عنوان قیم تعیین می‌نماید، ولی اگر بعد از نسب قیم فردی مدعی عدم صلاحیت قیم باشد و یا اداره سرپرستی به هر دلیلی از نسب و تعیین قیم امتناع ورزد (مثل اینکه معتقد باشد فرد محجور وحی دارد) می‌توان با تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده تقاضای نسب و تعیین قیم و یا در صورت اعتقاد به عدم صلاحیت قیم تقاضا عزل قیم یا تعیین امین را نمود.
۱۹ـ عزل، ولی قهری:
نسبت ولایت قهری همانطور که از نام آن بر می‌آید قهری، غیر اراده و اتوماتیک وار است به محض اینکه نوزادی متولد می‌شود تا پایان سن رشد پدر او، ولی قهری اش است و اگر پدر فوت کند پدر پدر (جد پدری)، ولی قهری شناخته می‌شود و این نیاز به تصمیم یا عزل یا قبول یا تعیین هیچ شخص یا مقام یا مرجعی ندارد و در واقع ولایت قهری تکلیف پدر یا پدربزرگ است، اما درصورتی که فردی مدعی عدم صلاحیت، ولی قهری باشد می‌تواند به موجب یک دادخواست عزل، ولی قهری را از دادگاه خانواده تقاضا نماید.
۲۰ـ اثبات و نفی نسب:
هر فردی که مدعی باشد با شخص مشخصی نسبت فامیلی و خونی و نسبی دارد برای اثبات آن باید درخواست خود را در قالب نفی نسب به دادگاه خانواده بدهد و این نیز از جمله دعاوی خانواده است. در مقابل اگر کسی منکر داشتن رابطه فامیلی و نسبی با دیگری باشد درخواست خود را تحت عنوان نفی نسب در دادگاه خانواده مطرح می‌کند. نتیجه دعوای اثبات نسب یا نفی نسب در گام بعدی اصلاح شناسنامه و وارد شدن یا خارج شدن نام خوانده از زمره خویشاوندان و افراد دارای نسب والد و فرزندی با خواهان است
? برای خواندن مطالب بیشتر به سایت ما سر بزنید
? لبنک عضویت در بزرگترین کانال تخصصی حقوقی در تلگرام
