? نکاتى چند در خصوص  اذن در احداث بنا بر روى عرصه متعلق به دیگرى

?١-اعیان در مالکیت تابع عرصه هستند مگر اینکه دلیلى بر خلاف آن وجود داشته باشد. پس از حیث  اثباتى، هر کس مدعى مالکیت اعیانى احداثى بر روى عرصه متعلق به دیگرى است، باید آنرا اثبات کند.

?٢- هرگاه کسى بر روى عرصه متعلق به دیگرى، بدون اذن مبادرت به احداث اعیان نماید، اقدام او غاصبانه است و مالک عرصه میتواند تقاضاى قلع و قمع اعیان احداثى  و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف او بنماید.
نکته:وضع ید بر مال غیر اصولاً غاصبانه است. اصل بر عدم اذن است و هر کس مدعى اذن است باید آنرا ثابت نماید. اذن ازاقسام ولایت است و اصل بر عدم ولایت است.
نکته مهم: هرگاه خواسته مالک ملک منجزاً خلع ید متصرف غاصب باشد( بدون آنکه قلع بنا خواسته شده باشد) فقط از متصرف خلع ید میشود و اجرا مجاز به قلع بنا نیست.اما در نقطه مقابل، مالک نیز مجاز به استفاده از اعیان احداثى غاصب نیست و در صورت استفاده ضامن اجرت استفاده است.

?٣- اما همه سخن در جایی است که احداث بنا با اذن مالک ملک باشد، این اذن ممکن است در ضمن عقد دیگرى باشد( مثل اذنى که به مستاجر داده میشود تا احداث بنا کند( ماده ۵٠۴ق م) و یا مستقل از عقد دیگرى باشد.
آیا مالک میتواند با رجوع از اذن تقاضاى قلع بناى احداثى را بنماید؟

✍️ بدون تردید آنجا که اذن ضمن عقد لازم یا جایز دیگرى داده شده باشد، اذن از توابع عقد است و مادام که عقد باقى است، اذن قابل رجوع نیست.( مثل اذنى که در ضمن عقد اجاره به مستاجر داده میشود که تا قبل از انقضاى عقد اجاره قابل عدول نیست)

✅ اما در موارد مذکور پس از انقضاى عقد و در سایر موارد به طور مطلق،آیا اذن قابل رجوع است؟
اذن  اصولاً قابل رجوع است، مگر در موارد ذیل:

✍️ هرگاه اذن در ضمن عقد لازم یا جایزى داده شده باشد، مادام که عقد باقى است.

✍️ هرگاه اذن مقید به زمان بوده و یا اذن دهنده به وجه ملزمى حق رجوع از اذن را مطلقا و یا تا زمان مشخص از خود سلب و ساقط کرده باشد.

✍️ هرگاه رجوع از اذن با شرع منافات داشته باشد. مثل رجوع از اذنى که براى دفن اموات داده شده است که رجوع از آن ملازمه با نبش قبر دارد.

✍️ هرگاه رجوع از اذن مخالف نظم عمومى و یا اخلاق حسنه  باشد مثل اینکه در بین عملیات اصلاح صورت ، از اذنى که به دیگرى در استفاده از ماشین اصلاح صورت داده رجوع کند و یا اینکه در میانه  بازار از اذنى به دیگرى براى استفاده از لباس خود داده است رجوع کند.

✍️ هرگاه رجوع از اذن ملازمه با ورود ضرر نا روا به ماذون داشته باشد. ضرر در شرع منهى عنه است و وضع هر گونه حکم ضررى ممنوع است و هیچکس نمیتواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر قرار دهد.
رجوع از اذنى که در احداث بنا به دیگرى داده شده است مصداق این بند از اذنهاى غیر قابل رجوع است و در اینگونه مورارد مالک زمین فقط میتواند مطالبه اجرت المثل نماید.ماده ۵٠۴ ق م جاى تردیدى در حکم باقى نگذاشته است.

کانال تلگرامی موسسه حقوقی عدل آوران آرسیس:

@arsislaw