? حق مستاجر برای فسخ قرارداد اجاره

?مستاجر باید بتواند به طور کامل از منافع مالی که اجاره کرده است، منتفع ūبشود و هر عیبی که موجب نقص در بهره‌مندی مستاجر شود، در صورت امکان باید رفع شود؛ اگر هم رفع عیب و ایراد عین مستاجره امکان‌پذیر نباشد، مستاجر حق دارد تا قرارداد اجاره را فسخ کند.

ممکن است پس از انعقاد عقد اجاره، مشخص شود که عین مستاجره، معیوب است. در این صورت مستاجر حق دارد قرارداد اجاره را فسخ کند؛ البته فسخ قرارداد اجاره شرایطی دارد برابر ماده ۴۷۱ قانون مدنی، برای صحت اجاره باید انتفاع از عین مستاجره با بقای اصل آن ممکن باشد.

?باید توجه داشت اگر عین مستاجره معیوب باشد، مستاجر حق فسخ اجاره را دارد اما اگر موجر اقدام به رفع عیب کند و این رفع عیب به نحوی باشد که ضرری به مستاجر نرسد، مستاجر حق فسخ ندارد.

? عیب موجب نقصان منفعت

ضمن اینکه عیبی موجب حق فسخ به وسیله مستاجر است که نقصان منفعت یا صعوبت در انتفاع را به دنبال داشته باشد و اگر عیبی پس از عقد، قبل از قبض منفعت در عین مستاجره حادث شود، موجب خیار فسخ برای مستاجر است همچنین اگر در طول اجاره این عیب به وجود آید، نسبت به باقیمانده مدت، مستاجر دارای اعمال خیار جهت فسخ خواهد بود.

⚪️هرگاه نیز عیب به‌گونه‌ای باشد که عین مستاجره را از قابلیت انتفاع خارج سازد و نتوان آن عیب را رفع کرد، اجاره باطل می‌شود.

? تعمیرات مستاجر در عین مستاجره

مستاجران باید بدانند که اگر در عین مستاجره بدون اذن موجر، تعمیراتی انجام دهند، برابر ماده ۵۰۲ قانون مدنی، حق مطالبه قیمت آن را نخواهند داشت البته باید در نظر داشت برابر ماده ۴۸۶ تعمیرات و کلیه مخارجی که در عین مستاجره برای امکان انتفاع از آن لازم است، بر عهده مالک خواهد بود مگر آن که شرط خلاف آن شده یا عرف بلد برخلاف آن جاری باشد.

?همچنین برابر ماده ۴۸۵ قانون مدنی، اگر در مدت اجاره در عین مستاجره تعمیراتی لازم آید که تاخیر در آن موجب ضرر موجر باشد، مستاجر نمی‌تواند مانع تعمیرات مزبور شود البته در این مورد مستاجر حق فسخ اجاره را به واسطه مانعی که در سر راه بهره برداری ازعین مستاجره کلاً یا بعضاً به‌وجود آمده است، دارد لذا این حق برای مستاجر محفوظ نگه داشته شده است.

?تاثیر اسقاط خیارات در قرارداد

به استثنای خیار مجلس، حیوان و تاخیر ثمن که مختص بیع هستند، مابقی خیارات در عقد اجاره وجود دارند؛ این مطلب در ماده ۴۵۶ قانون مدنی هم تاکید و گفته شده است که تمام انواع خیار در جمیع معاملات لازمه ممکن است یافت شود مگر خیار مجلس، حیوان و تاخیر ثمن که مختص بیع است.

?اجاره عقدی لازم است و تا زمانی که منقضی نشده، هیچ یک از طرفین حق برهم زدن آن را ندارند. خیاراتی که در قالب شرط ضمن عقد در قراردادهای اجاره در نظر گرفته می‌شود، از جمله حقوقی است که برای هریک از طرفین جهت برهم زدن معامله در نظر گرفته می‌شود که برخی از آنها را طرفین می‌توانند با اختیار و تراضی اسقاط کنند اما اغلب متعاملین سعی می‌کنند که دو خیار عیب و تدلیس را ساقط نکنند زیرا ممکن است عیبی وجود داشته باشد و مانع بهره‌برداری از عین مستاجره شود یا تدلیسی به کار گرفته شده باشد که موجب فریب هر یک از طرفین شود.

? افراد به متون قراردادها توجه کافی داشته باشند

عبارت «اسقاط کافه خیارات» در متن قرارداد به این معنا است که کلیه خیارات قانونی را با توافق در مورد آن قرارداد بخصوص، از بین برده‌ایم؛ بنابراین با امضای این بند دیگر نمی‌توانیم به هیچ وجه قرارداد را فسخ کنیم و باید ملتزم به آن باشیم. این موضوع بدین معناست که حتی خیار غبن فاحش هم ساقط شده و لذا ضروری است افراد به متون قراردادها توجه کافی داشته و در صورت عدم فهم معانی با استفاده از مشاوران حقوقی و پس از اطلاع کامل از متن قرارداد، آن را امضا کنند.

البته این موضوع، مانع از آن نیست که مثلا اگر مستاجر محل اجاره را به محلی برای انجام اعمال خلاف قانون تبدیل کند، موجر نتواند قرارداد را برهم بزند.ضمن اینکه اگر مستاجر از مال مورد اجاره، استفاده‌ای کند که موجب خرابی و ضرر به عین مستاجره شود، موجر می‌تواند فسخ قرارداد را از دادگاه صلاحیتدار درخواست کند؛ البته به شرطی که موفق نشود وی را از این اقدام منع کند، این حق را دارد که قرارداد را فسخ کند.

?اسقاط کافه خیارات بدین معنا نیست که در موارد خلاف متن قرارداد و قوانین جاریه و تعدی و تفریط نتوان هیچ گونه اقدام قانونی انجام داد بلکه صرفاٌ آن دسته از خیاراتی که ساقط شده، مد نظر است و نیازی به درج موارد خلاف قانون، نظم و اخلاق عمومی در قرارداد جهت رعایت آنها نیست بلکه از قواعد عمومی و آمره هر قراردادی است.

کانال تلگرامی موسسه حقوقی عدل آوران آرسیس:

@arsislaw