✅نحوه رسیدگی به پرونده‌ها در شعب بدوی دیوان عدالت اداری چگونه است؟

نحوه رسیدگی به پرونده ها در شعب بدوی دیوان عدالت اداری به شرح ذیل می باشد:

۱-دادخواست و ضوابط آن

دادخواست فرمی است که مشتمل بر مشخصات اصحاب پرونده شامل شاکی وطرف شکایت، موضوع خواسته، ادله اثباتی شکایت و شرح شکایت.

این فرم مخصوص، به‌صورت چاپی بوده و از طریق سایت دیوان عدالت اداری و مراجع تعیین شده قابل دریافت است.

هر شکایتی به شعب دیوان تقدیم می‌شود وفق ماده ۱۶ قانون دیوان الزاماً باید در قالب دادخواست باشد در غیر این صورت قابلیت پذیرش نخواهد داشت، مگر اینکه شکایت واصله از طریق قرار عدم صلاحیتی باشد که از مرجع قضایی دیگری واصل شده که در این‌صورت بنا به تجویز تبصره یک ماده ۱۶ قانون مذکور، استثنائاً لزومی به ایجاد تکلیف برای تقدیم دادخواست در این خصوص نیست.

شاکی دارای هر ملیت و یا زبانی که باشد تنها باید دادخواست خود را به زبان فارسی تقدیم کند و تنظیم دادخواست به کیفیتی غیر از این شکل مجاز نیست.

۲. مهلت تقدیم دادخواست برای اشخاص داخل و خارج کشور

پیش از این به جز موارد تعیین شده و خاص، مرور زمانی برای مراجعه به دیوان عدالت اداری در نظر گرفته نشده بود، ولی تبصره ۲ ماده ۱۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ مرور زمان مشخصی برای شکات در نظر گرفته که بر این اساس افراد برای شکایت در دیوان عدالت اداری باید از این ضابطه تبعیت نمانید؛ در غیر این‌ٌصورت، دادخواست آن‌ها قابل پذیرش نیست.

توضیح انکیه این ضابطه‌مندی عمومیت ندارد و واجد شرایط تعریف‌شده‌ای است که در مستند قانونی اخیرالذکر به آن اشاره شده و دارای توضیحات ذیل است که عبارت‌اند از:

الف: مرور زمان قانونی فقط ناظر به شکایاتی می‌باشد که راجع به موارد موضوع بند ۲ ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری است که شامل رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آرا و تصمیمات قطعی هیئت‌هایی مانند هیئت رسیدگی به تخلفات اداری، کمیسیون‌های مالیاتی، هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما و مانند آن باشد، به عبارت دیگر، این نوع تصمیمات که منشأ فردی نداشته و دارای جنبه جمعی و هیئتی است دارای مرور زمان قانونی بوده، ولی تصمیماتی که شامل بند یک ماده ۱۰ قانون مذکور بوده یعنی دارای منشأ فردی و … یئتی باشد مشمول این قاعده نبوده و فاقد مرور زمان قانونی تعیین شده است و شاکی یا شکات مربوطه هر زمان که بخواهند امکان مراجعه و طرح شکایت را در دیوان خواهند داشت.

ب: مدت مرور زمان برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای افراد مقیم خارج از کشور شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی با تصمیم قطعی مربوطه است.

ج: شرایط ابلاغ رأی معترض عنه تابع ضوابط مندرج در قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ است و چنانچه اساساً ابلاغ صورت نپذیرفته یا وفق قانون مذکور انجام نگرفته باشد مبدا شکایت مستقر نمی‌شود و مرور زمان محقق نیست.

هـ: عدم تأثیر محجوریت یا فوت مدیران و مأموران طرف شکایت در روند رسیدگی

با توجه به اینکه قانون‌گذار صرفاً فوت یا حجر شاکی را از موجبات توقف دادرسی تلقی کرده است بنابراین چنانچه مدیران و مأمورین دستگاه‌های دولتی و سایر دستگاه‌های طرف شکایت فوت نموده و یا محجور شوند این موضوع باعث توقف جریان رسیدگی به پرونده نخواهد شد و چون شخصیت حقوقی دستگاه‌های مذکور به‌عنوان طرف شکایت مطرح هستند بنابراین اگر نمایندگان دستگاه‌های مزبور که شخص حقیقی هستند فوت کرده یا محجور شوند، موضوع از مشمول ماده ۵۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری خارج بوده و روندرسیدگی ادامه خواهد یافت.

و: فوت یا حجر نماینده قانونی شاکی از موجبات توقف رسیدگی نیست

باتوجه به مستند قانونی اخیرالذکر صرفاً فوت یا حجر شاکی باعث صدور قرار توقف دادرسی است لیکن چنانچه به هر دلیل سمت نماینده قانونی شاکی دچار زول شود این مورد اخیر از موجبات توقیف دادرسی خواهد بود. فرضاً چنانچه به هر دلیل سمت نماینده قانونی شاکی دچار زوال شود این مورد اخیر از موجبات توقف دادرسی خواهد بود و چنانچه قیم محجوری از جانب وی دادخواستی به دیوان عدالت اداری تقدیم نموده و بعداً از این سمت عزل شود همین موضوع باعث توقف دادرسی بوده و موجبی برای رسیدگی تا زان نصب قیم جدید وجود ندارد.

ز: پس از رفع مانع، رسیدگی بدون نیاز به تقدیم دادخواست جدید تداوم می‌یابد.

در صورتی‌که شاکی فوت یا محجور شود و پس از آن قائم مقام قانونی به شعبه معرفی شود، بدون نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه شعبه دیوان پرونده را ثبت مجدد نموده و رسیدگی را مطابق سابقه تداوم خواهد بخشید؛ بنابراین هیچ هزینه دادرسی دیگری پرداخت نمی‌شود و دادخواست دیگری به جز دادخواست قبلی معیار و مبنای رسیدگی نیست./منبع:میزان

⚖️ گروه تلگرامی موسسه حقوقی و داوری عدل آوران آرسیس
? @arsislaw