✍️بررسی جرم روزه خواری؛

روزه خواری علاوه بر همه معایبی که دارد و عملی حرام در دین مبین اسلام محسوب می شود، در بعد اجتماعی به نوعی عدم احترام به حقوق دیگران است.
زیرا کسی که به صورت آشکار روزه می خورد، هنوز به حقوق شهروندی و احترام به حقوق دیگران در سطح جامعه واقف نیست و این حقوق را زیر پا می گذارد.

?روزه خواری عملی حرام است
طبق نظر مراجع تقلید، مسلمانان مکلف باید در ماه رمضان روزه بگیرند اما برخی افراد به دلایل مختلفی مانند مسافرت و بیماری از این حکم مستثنی می شوند و در این صورت آنان عمل حرامی انجام نداده اند. پس چرا روزه خواری عملی حرام است؟
دلیل حرمت این عمل یک قاعده فقهی است. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:«کسی که حسن و کار خیری انجام دهد و آن را از غیر خدا پنهان دارد، عملش۷۰ برابر می شود نسبت به کسی که عمل حسنه ای را آشکار می سازد و کسی که مرتکب گناهی می شود، اگر آن را فاش و آشکار نماید، مورد غضب خدا واقع می شود اما اگر آن را پنهان داشت، آمرزیده خواهد شد.»
بنابراین دلیل حرمت روزه خواری و تظاهر به آن، حرمت شکنی احکام الهی است.

?روزه خواری در قانون
در قانون مجازات اسلامی به صراحت در رابطه با جرم روزه خواری صحبت نشده است، اما در ماده ۶۳۸ این قانون آمده است که تظاهر به هر عمل حرامی در انظار عمومی، جرم است و دادگاه ها نیز براساس این ماده قانونی، حکم افراد مرتکب را صادر می کنند.
بنا به نظر حقوقدانان عناصر مادی تشکیل دهنده این جرم عبارتند از:انجام عمل حرام، انجام علنی و در انظار عمومی و معابر، تظاهر به انجام عمل حرام و عمل حرام.

?تظاهر به روزه خواری جرم مشهود است
تظاهر به روزه خواری از جرایم مشهود بوده و برابر ماده ۲۱ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری امکان دستگیری متهم و حفظ دلایل جرم برای ضابطین قضایی پیش بینی شده است.
مشهود بودن جرم برای برخورد ضابطان قضایی کافی است و برای رسیدگی به این جرم، مستندات و گزارش ماموران ضابطان در کنار اظهارات متهم مورد بررسی قرار می گیرند. براساس اصول حقوقی باید احراز این جرم با دلیل و مدرک اثبات شود.
بر این اساس اگر فردی در حیاط خانه خود روزه خواری کند هرچند همسایه او را ببیند جرم نیست، اما اگر خارج از خانه به عمد و به قصد تظاهر مرتکب این عمل شود جرم است و به ضابطان این اجازه داده شده است که با توجه به ظاهر عمل ارتکابی قضاوت کند و در حالی که تشخیص عمدی بودن و عنصر روانی جرم نادیده گرفته شده است.

?لزوم اثبات عمدی بودن تظاهر به روزه خواری
تظاهر به معنای نشان دادن به عمد و با قصد قبلی است. زمانی که از تظاهر به عملی حرام صحبت می شود مستلزم اثبات عمدی بودن عمل مرتکب است.
شاید فرد بیماری در شرایط خاصی قرار دارد و باید راس ساعت دارو مصرف کند و برحسب عادت سهواً و ناخودآگاه در معابر عمومی قرص خود را بخورد، یا به اجبار و اکراه، به دلیل ضعف و بد حالی مجبور به خوردن نوشیدنی می شود، در این حالت دیگر مشمول مجازات های قانونی نیست.
اما اگر به هر دلیلی یک فرد توان روزه داری نداشته باشد مانند بیماری یا مسافر بودن حق ندارد در انظار عمومی و معابر به عمل روزه خواری بپردازد و باید خوردن و آشامیدن پنهانی انجام شود.
هر چند احتمال ارتکاب این عمل بر اثر ناخودآگاه و غیرعمدی بودن زیاد است و اثبات این جرم فقط به حسب ظاهر، بسیار سخت است.

?آیا استعمال دخانیات روزه خواری است؟
استعمال دخانیات طبق فتوای اکثریت علما – بنا به احتیاط واجب- روزه را باطل می کند.
به همین دلیل سیگار کشیدن عمل حرام بوده و اگر فردی در کوچه و خیابان قبل از اذان مغرب، انواع دخانیات استعمال کند، جرم مشهود محسوب و مطابق با قانون، مأمورین موظف اند با وی برخورد کنند.
هر چند که بر اساس تبصره یک ماده۱۳ « قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات »، نیز مصرف دخانیات در اماکن عمومی یا وسایل نقلیه عمومی جرم بوده و مجازاتی معادل پنجاه تا صد هزار ریال جزای نقدی دارد.

?آیا روزه خواری در خودرو جرم است؟
انجام فعل حرام در معابر و انظار عمومی جرم تلقی می شود. حتی اگر خودرو حریم خصوصی تلقی شود باز هم تظاهر به روزه خواری (خوردن، آشامیدن، استعمال دخانیات و…) در خودرو شامل این حکم می شود چرا که قانونگذار با آوردن عبارت «در انظار عمومی و معابر» در حقیقت خودرو را تحت شمول این حکم درآورده است.
در این گونه موارد ضابطان قضایی می توانند با مرتکبین این جرم برخورد کنند.

?روزه خواری فرد غیرمسلمان ایرانی
روزه خواری و در اصل خوردن روزه برای کسی که بر او روزه گرفتن واجب باشد، حرام است. کسی که بر او این عمل واجب نیست جرم روزه خواری هم برای او مطرح نیست.
اما فرد غیر مسلمان نمی تواند در ملاءعام تظاهر به روزه خواری کند. با صراحت ماده ۳ قانون مجازات اسلامی که بیان می کند:

⚖️ گروه تلگرامی موسسه حقوقی و داوری عدل آوران آرسیس
? @arsislaw