#سرقت
✅با انواع سرقت آشنا شوید
اموال اشخاص همانند جان آنها محترم است و هر کس به‌نحوی به مال دیگری تعرض کند، در قالب جرم‌های مختلف مالی قابل تعقیب خواهد بود. یکی از جرائم علیه اموال و مالکیت، سرقت است. در این نوشتار سعی می‌کنیم جرم سرقت تعزیری را بررسی کنیم.
۱️⃣تعریف سرقت
بر اساس ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به غیر. ربودن به معنای دست‌درازی بر مال و منتقل کردن آن از جایی به جای دیگر می‌باشد. بنابراین سرقت فقط بر اموال منقول صدق می‌کند. چیزی که ربوده میشود باید مال باشد. مال یعنی هر چیزی که ارزش اقتصادی داشته باشد و عرفا و شرعا قابل نقل و انتقال باشد.
تحقق جرم سرقت منوط به این است که مال ربوده‌شده متعلق به دیگری باشد و تصاحب مالِ بدون صاحب، سرقت محسوب نمی‌شود.
۲️⃣انواع و اقسام سرقت
سرقت در دسته‌بندی اولیه به سرقت حدی و سرقت تعزیری تقسیم‌بندی میشود. سرقت حدی نوعی از سرقت است که تحقق آن منوط به چهارده شرط مندرج در ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی است. و در‌صورتی‌که حتی یکی از شرایط چهارده‌گانه سرقت حدی وجود نداشته باشد، سرقت از نوع غیرحدّی یعنی سرقت تعزیری خواهد بود.
سرقت تعزیری خود اقسام مختلفی دارد که بسته به نحوه‌ی ارتکاب جرم، مجازات آن نیز تفاوت می‌کند. در این نوشتار به بررسی چند نوع سرقت تعزیری و شرایط و آنها در قانون مجازات اسلامی می‌پردازیم.
۳️⃣اقسام سرقت تعزیری
سرقت همراه با آزار یا با اسلحه
مطابق ماده‌ی ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی «هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم میشود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد، علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم می‌گردد.»
?در خصوص این نوع سرقت چند نکته قابل توجه است:
اولاً- هر نوع عملی است که عرفا صدقِ اذیت کند، آزار محسوب میشود و ضرورتی ندارد که حتماً جراحتی نیز وارد شود.
ثانیاً- اگر در حین سرقت مقرون به آزار، جراحتی نیز وارد شود، علاوه بر مجازات سرقت، مجازات جراحت نیز بر سارق تحمیل میشود.
ثالثاً- تحقق سرقت مقرون به آزار منوط به این است که آزار در حین سرقت و قبل از خروج از صحنه‌ی سرقت، رخ داده باشد. و اگر سارق پس از خاتمه سرقت و در حال فرار در کوچه یا خیابان، با کسی درگیر شود، سرقت از نوع عادی خواهد بود و البته مجازات دیگری نیز به‌طور جداگانه تعیین خواهد شد.
رابعاً- در تحقق سرقت مقرون به آزار، تفاوتی ندارد که آزار و اذیت نسبت به شخص صاحب مال صورت گرفته باشد یا نسبت به شخص دیگری مانند نگهبان و…
?سرقت همراه با شروط پنج‌گانه
مطابق ماده‌ی ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد، ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد، مرتکب از پنج تا بیست سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌گردد:
۱ ـ سرقت در شب واقع شده باشد.
۲ ـ سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
۳ ـ یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند.
۴- از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا این‌که عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا بر خلاف حقیقت خود را مأمور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است، سرقت کرده باشند.
۵ ـ در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.
علت تشدید مجازات این نوع سرقت این است که این پنج عامل، سرقت را به شرایط سرقت حدی نزدیک می‌کند.
?برای بهتر روشن شدن حکم این ماده، توجه به چند نکته ضرورت دارد:
اولاً- مطابق تبصره‌ای که در تاریخ ۲۲/۸/۸۷ به این ماده الحاق شده، منظور از سلاح مذکور در بند ۴ موارد ذیل می‌باشد:
۱. انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجک
۲. انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجه‌بوکس
۳. انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر کاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سرنیزه‌های قابل نصب بر روی تفنگ
۴. انواع اسلحه شکاری شامل تفنگ‌های ساچمه‌زنی، تفنگ‌های مخصوص بی‌هوش کردن جانداران و تفنگ‌های ویژه شکار حیوانات آبزی.
ثانیاً- منظور از حرز مکان قفل‌شده و محفوظی است که از چشم اشخاص مخفی است و معمولاً اشیاء گران‌بها را در آن نگه‌داری می‌کنند، مانند گاوصندوق. این که چه جایی حرز محسوب میشود، بستگی به تشخیص عرف دارد.
بنابراین اگر به‌طور مثال، دو نفر در شب، خود را به‌دروغ مامور دولت معرفی کنند و و وارد منزلی شوند و کسی را تهدید کنند و سلاح نیز همراه خود داشته باشند، به مجازات این نوع سرقت تعزیری محکوم می‌شوند.
?سرقت مسلحانه گروهی در شب
گاهی اوقات چند عامل در یک سرقت جمع میشود و همین امر از جهت این‌که باعث مختل شدن حس امنیت در جامعه، می‌گردد، از موجبات تشدید مجازات است. مطابق ماده‌ی ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی، هرگاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارق ین دو نفر یابیشتر باشند و لااقل یک نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد، سارقان به تحمل از پنج تا پانزده سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌شوند.
فرقی ندارد که اسلحه مورد استفاده سارقان، سرد باشد یا گرم، و صرف حمل سلاح کافی است. در این نوع از سرقت، احتمال دارد که عمل سارق حامل سلاح، از مصادیق محاربه محسوب شود که در این صورت، مجازات او اعدام خواهد بود. (در خصوص شرایط مربوط به محاربه، به‌طور جداگانه صحبت خواهد شد.)
?راهزنی
اگر اشخاصی با داشتن سلاح، راه عمومی را بر مردم ببندند و با سرقت اموال آنان، موجب سلب امنیت مردم و راه‌ها شوند، مطابق ماده‌ی ۲۸۱ ق.م.ا. محارب شناخته می‌شوند. اما اگر راهزنی به‌گونه‌ای باشد که مصداق محاربه محسوب نشود، مرتکب مطابق ماده ۶۵۳ قانون تعزیرات، به سه تا پانزده سال حبس و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم میشود.
سرقت توأم با یکی از شرایط مندرج در ماده ۶۵۶ قانون مجازات اسلامی
مطابق ماده ۶۵۶ قانون تعزیرات، در صورتی که سرقت شرایط حد را نداشته نباشد، اما همراه با یکی از شرایط زیر باشد، مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم میشود:
۱ ـ سرقت در محل سکونت یا در محل‌های عمومی از قبیل مسجد و حمام واقع شده باشد.
۲ ـ سرقت در جایی واقع شده باشد که حفاظی مانند درخت و یا بوته یا پرچین یا نرده نصب شده و سارق حفاظ را شکسته باشد.
۳ ـ در صورتی که سرقت در شب واقع شده باشد.
۴ ـ سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
۵ ـ سارق در استخدام صاحب مال بوده و مال صاحب‌کار خود را دزدیده باشد یا سرقت را در محل کار خود (مانند خانه، دکان، کارگاه، کارخانه و انبار) انجام داده باشد.
۶ ـ هرگاه اداره‌کنندگان هتل و مسافرخانه و به‌طور کلی کسانی که به اقتضای شغل اموال مردم در دسترس آن‌هاست (مانند متصدیان گرمابه‌های عمومی) اموال مسافرین و واردین را مورد دستبرد قرار دهند.
?کیف‌قاپی و جیب‌بری
مطابق ماده ۶۵۷ قانون تعزیرات، هرکس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف‌زنی، جیب بری و امثال آن شود، به حبس از یک تا پنج سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
سرقت از محل تصادف یا منتطق حادثه‌دیده
مطابق ماده ۶۵۸ قانون تعزیرات، هرگاه سرقت در مناطق سیل یا زلزله‌زده یا جنگی یا آتش‌سوزی یا در محل تصادف رانندگی صورت پذیرد و شرایط سرقت حدی را نداشته باشد، مرتکب به مجازات حبس از یک تا پنج سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
۳-۸- سرقت وسایل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی
مطابق ماده ۶۵۹ قانون تعزیرات، هر کس وسایل و متعلقات مربوط به تأسیسات مورد استفاده عمومی مانند تأسیسات بهره‌برداری آب و برق و گاز و غیره را سرقت نماید، به حبس از یک تا پنج سال محکوم میشود و چنانچه مرتکب از کارکنان سازمان‌های مربوطه باشد، به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
سرقت ساده
مطابق ماده ۶۶۱ قانون تعزیرات، در سایر موارد که سرقت شرایط مذکور در مواد قبل را نداشته باشد، مجازات مرتکب، حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و تا (۷۴) ضربه شلاق خواهد بود.
همچنین مطابق ماده ۶۶۵ هرکس مال دیگری را برباید و عمل او مشمول عنوان سرقت نباشد، به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
در خاتمه لازم به ذکر است که مطابق ماده ۶۶۰ قانون تعزیرات، هر کس بدون پرداخت حق انشعاب آب و فاضلاب و برق و گاز و تلفن مبادرت به استفاده غیرمجاز از آب و برق و تلفن و گاز و شبکه فاضلاب نماید، علاوه بر جبران خسارت وارده، به پرداخت جزای نقدی از یک تا دو برابر خسارت وارده محکوم خواهد شد. و در صورتی که مرتکب از مأمورین شرکت‌های مذکور باشد، به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد./منبع:سایت مرکز آموزش قوه قضاییه
⚖️ گروه تلگرامی موسسه حقوقی و داوری عدل آوران آرسیس
? @arsislaw
