سرقت از نگاه قوانین

تعریف سرقت: باتوجه به مواد ۲۶۷ ق. م. ا. و ۶۶۵ قانون تعزیرات، سرقت عبارت است از ربایش مال غیر به قصدِ محروم کردن دائمی. پس هر سرقتی، ربایش است اما هر ربایشی سرقت نیست و ربایش در صورتی سرقت محسوب میشود که به قصد محروم کردن دائمی باشد.

رکن قانونی جرم سرقت: مواد ۲۶۷ تا ۲۷۸ (سرقت حدی)

مواد ۶۵۱ تا ۶۶۱ و… (سرقت تعزیری)

سرقت حدی که کلا غیرقابل گذشت است و سرقت تعزیری نیز علی الاصول غیرقابل گذشت است، با این حال در بین سرقت  های تعزیری، سرقت های موضوع مواد ۶۵۶ ، ۶۵۷ ، ۶۶۱ و ۶۶۵ با سه شرط قابل گذشت هستند:

۱ . ارزش مال بیش از ۲۰۰ میلیون ریال نباشد.

۲٫ سارق فاقد سابقه موثر کیفری باشد.

۳٫ جرم، بزه دیده داشته باشد.

رکن مادی جرم سرقت

موضوع جرم: مالِ متعلق به غیر

مال اعم از منقول و غیرمنقول است. بهطور کلی هر چیزی که قابلیت جابه جایی را دارد، موضوع سرقت قرار میگیرد

چند نکته درخصوص مال:

نکته ۱ : چنانچه مالِ ربوده شده نامشروع و دارای وصف مجرمانه باشد مثل مشروب و مواد مخدر و…، ربایش آن سرقت نیست.

درغیراینصورت هر مالی ولو مال مسروقه یا ممنوعه، موضوع جرم سرقت قرار میگیرد

نکته ۲ : اگر موضوع سرقت، آب، برق، تلفن، فاضلاب یا گاز باشد، دو حالت قابل تصور است:

حالت اول: خدمات در قالب شبکه ارائه میشود که در این صورت، رفتار مرتکب، جرم خاصِ استفاده غیرمجاز محسوب میگردد.

پس هرگونه سوءاستفاده غیرمجاز از خدمات، صرفنظر از این که شخصی انشعاب داشته یا نداشته باشد یه در کنتور دستکاری یا تصرف غیرمجاز کند، مشمول حکم قانون خاص است

حالت دوم: موارد مذکور، بدون انشعاب بوده اند مثل آب چاه دیگری یا گاز داخل کپسول، برق داخل باتری و… ربایش اینها سرقت محسوب میشود.

نکته ۳ : ربایش انسان زنده، آدم ربایی است حتی اگر به قصد بردن مال او باشد.

نکته ۴ : در مورد اختراعات، ایده  ها و نوشته ها یا اطلاعات، رفتار مرتکب در ربایش آنها سرقت نیست. به بیان دیگر، حقوق مالی ذهنی یا حقوق معنوی، مشمول سرقت ادبی قرار میگیرند که جرم خاص است

نکته ۵ : ربایش مال مشاع تا میزان سهم اشکالی ندارد اما اگر بیش از سهمْ سرقت شود، رفتار مرتکبْ سرقت محسوب میشود و اگر به حد نصاب برسد، مستوجب حد است.

رفتار مرتکب جرم سرقت:

برداشتن و بردن مال دیگری را ربایش گویند. ربایش مستلزم جابه جایی مال است یعنی » ربایش « رفتار مرتکب در سرقت، فعل بدون جابه  جایی، ربایش امکانپذیر نیست اما این جابهجایی الزاما جابه جایی جغرافیایی نیست. برای مثال کسی که داخل تاکسی محتویات کیف مسافر را میرباید، مرتکب سرقت شده است اما اگر کسی وارد آپارتمان دیگری میشود، مادامی که مال مسروق را از آپارتمان خارج نکند، رفتار او شروع به سرقت است.

گرفتن مال از صغیر یا مجنون یا سفیه حتی با رضایت آنها، ربایش محسوب میشود زیرا رضایت این افراد مخدوش و فاقد اعتبار قانونی است.

به همین ترتیب، اگر کسی با تهدید یا عنف، مالی را از دیگری بگیرد و ببرد، سرقت محسوب میشود.

رفتار مرتکب: فعل ربودن یا ربایش

ربایش دو نوع است: مستقیم و غیرمستقیم

ربایش مستقیم: طرف بدون واسطه مال دیگری را میرباید. وضع ید مستقیم بر مال.

ربایش غیرمستقیم: مانند آن که کسی از طریق مجنون، طفل غیرممیز، حیوان یا هر وسیله بی اراده مال دیگری را میرباید.

نتیجه :

سرقت جرم مقید است

به لحاظ نتیجه، سرقتْ جرم مطلق است زیرا ربودن مال، رفتار است نه نتیجه. به محضِ ربودن، جرم واقع میشود و ربودن، نتیجه نیست. نتیجه؛ وضعیتی است که موخر بر رفتار واقع میشود حال آن که در سرقت، چنین چیزی منتفی است و نتیجه قهرا داخل عمل است و به دنبال عمل میآید.

به لحاظ عنصر معنوی، سرقت جرمی است عمدی و اجزای عمد به شرح زیر است:

۱ . علم به موضوع: شخص باید در حین ارتکاب رفتار، نسبت به موضوعْ آگاه باشد و در صورت جهل به موضوع، سرقت محقق نمیشود.

)۲٫ قصد ربایش: یعنی شخص باید قصد برداشتن و بردن مال را داشته باشد و لازمه قصد این است که دارای اراده آزاد و هوشیار باشد.

۳ . قصد محروم کردن دائمی: یعنی رفتار رباینده در صورتی سرقت محسوب میشود که به قصدِ محروم کردن مالک یا متصرف از مال، بطور دائم یا برای یک مدت نامتعارف باشد. بنابراین اگر کسی به قصدِ استفاده موقت، مال دیگری را برباید، رفتار وی سرقت محسوب نمیشود،

نکته: اگر رباینده، استرداد مال را مشروط به دریافت مژدگانی نماید یا این که قصد دریافت معادل مال یا بهای آن را داشته باشد، رفتار وی، سرقت محسوب میشود

انواع سرقت:

۱. سرقت حدی ۲ . سرقتهای تعزیری