مستثنیات دین چیست ؟!

پس از ثبت درخواست رسیدگی به دعوای مطالبه طلب، در دادگاه، قاضی به این موضوع رسیدگی می کند و در صورتی که وجود طلبی را احراز کند، حکم به پرداخت آن صادر می نماید. این حکم، که به زیان شخص محکوم علیه صادر شده است، سبب شده تا او موظف به پرداخت آن دین به محکوم له یا طلبکار شود.

پس از صدور حکم علیه بدهکار، در صورتی که وی بدهی خود را پرداخت نکند یا مالی را معرفی ننماید محکوم له میتواند از دادگاه تقاصای صدور اجرائیه نماید. یعنی میتواند برای وصل طلب خود اموال بدهکار را توقیف کند اما به شرطی که جز اموال ضروری برای ادامه زندگی او نباشند. این اموال، غیر قابل توقیف هستند که مصادیق آن در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مشخص گردیده.

موارد مستثنیات دین

طبق ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴ صرفاً شامل موارد زیر میباشد که عبارتند از:

منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکوم علیه در حالت اعسار او باشد:

باید توجه داشت که وسایل اولیه زندگی مثل یخچال، تلویزیون، اجاق گاز، فرش جزء اثاثیه مورد نیاز زندگی محسوب میشود و قابل توقیف نیست در صورتی که که از نظر ارزش و کاربرد متعارف باشد.

اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.

کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها: هر چند کتابهای موجود در کتابخانه یک شخص که برای او ضرورت دارد مثل کتابهای حقوقی و قانون برای یک وکیل مستثنـیات دین محسوب میشود اما کتابهای غیرحقوقی در این مثال مستثنـیات دین نیست و همچنین کتابهای موجود در یک کتاب‌فروشی نیز مستثنـیات دین محسوب نمی‌شود.

وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است: خود خودرو صرفاً جزو موارد مستثنیات دین قرار نمی‌گیرد؛ اما امکان دارد محکوم‌علیه از آن برای گذران امور ضروری زندگی و کسب و کار خود استفاده کند. نمونه این افراد شامل فعالیت در تاکسی‌های آنلاین، مشاغل مربوط به وانت‌بارهای اینترنتی و غیره خواهد شد. در این شرایط خودرو در دسته مستثنیات دین مدیون قرار دارد و نمی‌توان آن را توقیف کرد، اما محکوم‌علیه باید فعالیت خود با این خودرو را با اسناد و مدارم قانونی ثابت کند. اما در صورتی که از خودرو برای امور شخصی استفاده شود، جزو موارد مستثنیات دین نیست و می‌توان آن را توقیف کرد. خودروی تاکسی نیز به دلیل اینکه وسیله گذران امور زندگی است، بی‌شک جزو موارد مستثنیات دین استتلفن مورد نیاز مدیون: تلفن مورد نیاز مدیون، شامل تلفن همراه و تلفن ثابت میشود اما اگر شماره تلفن همراه دارای قیمت بالایی باشد مثل شماره‌ های رند قابل توقیف است؛ زیرا مدیون میتواند با یک شماره همراه اعتباری هم کار خودش را راه بیندازد

مبلغی که ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت میشود مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.

باید به این مورد دقت کرد که بر اساس ماده ۲۷ آیین نامه اجرای محکومیت های مالی: “محکوم علیه، می تواند با رضایت خود، مالی را که جز مستثنیات دین است، جهت استیفا محکوم به معرفی نماید. ” بنابراین، اگر اموالی جز مستثنیات دین تعیین شوند، اما خود محکوم علیه رضایت دهد، می توان آن را از دسته اموال غیرقابل توقیف، خارج نمود و به محکوم له داد.

مرجع صالح در مستثنیات دین

مرجع صالح برای تشخیص اینکه آیا یک مالی که معرفی شده است، با شأن عرفی محکوم‌علیه متناسب است یا خیر، دادگاه صادرکننده همان حکم است. همچنین مرجع صالح برای تشخیص این مورد که آیا مالی که معرفی شده است، جزو موارد مستثـنیات دین هست یا خیر نیز دادگاه اجراکننده حکم است. به موجب ماده ۲۶ آیین نامه اجرای محکومیت های مالی: ” تشخیص مصادیق مستثنیات دین مذکور در قانون و کم و کیف آن، با رعایت عرف و اوضاع و احوال فعلی شخص، با دادگاه مجری حکم است. دادگاه می تواند در صورت نیاز موضوع را به کارشناس ارجاع نماید.

سهم الارث و مستثنیات دین

دعاوی مستثنیات دین برای افراد در قید حیات مطرح میشود و پس از فوت فرد وراث نمی‌توانند ادعاهای قابل طرح در این موضوع را بیان کنند و براساس قانون کلیه اموال متوفی توقیف خواهد شد. در واقع وراث زمانی می‌توانند به ارث دست پیدا کنند که براساس قانون ابتدا بدهی و کل دین‌های متوفی پرداخت شده باشد.

اثبات مستثنیات دین

لیست اموالی که جزو موارد مستثنیات دین هستند، در قانون به وضوح ذکر شده است. با این وجود اثبات این امر که این اموال درشان فرد بدهکار است یا خیر، به عهده دادگاه صالح است و این امر نیز با عنایت به شرایط مدیون بررسی خواهد شد که آیا متناسب با شأن مدیون بوده، یا بالاتر و یا پایین‌تر از شأن وی است.

ارتباط با ما

درصورتی که برای مشاوره در موضوعات حقوقی و کیفری و داروی به دانش ما نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن های ۰۲۱۸۸۵۶۵۲۵۶- ۰۲۱۸۸۵۶۵۴۲۴- ۰۹۱۲۱۸۶۸

۱۵۲ در ارتباط باشید.